De basisidee van de lokale diensteneconomie (LDE) is de uitbouw van een aanvullend dienstenaanbod vanuit de overheid dat nauw aansluit bij de maatschappelijke trends en noden waarbij tegelijk kansen op tewerkstelling worden gecreëerd voor doelgroepwerknemers. De lokale diensteneconomie beoogt een drievoudige maatschappelijke meerwaarde door:
- een actief en competentieversterkend traject aan te bieden aan mensen voor wie de stap uit de werkloosheid om verschillende redenen niet evident is
- te voorzien in een aanvullend dienstenaanbod geïnitieerd vanuit de overheid, waarbij rechtstreeks kan worden ingespeeld op de lokale noden en evoluties en waardoor de maatschappelijke meerwaarde steeds centraal komt te staan en
- de principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de diensten te verankeren.
De lokale diensteneconomie biedt een competentieversterkende inschakeling en kwaliteitsvolle begeleiding aan de doelgroepwerknemers. Deze doelgroepwerknemers zijn personen die het potentieel hebben om via een inschakelingstraject van 5 jaar in de LDE terug aansluiting te vinden in de reguliere economie en door te stromen. Ze hebben behoefte aan specifieke begeleiding en ondersteuning op de werkvloer.
Sinds 1 juli 2023 gaat de lokale diensteneconomie geleidelijk op in individueel maatwerk. De trajecten die voor deze datum zijn opgestart worden nog uitgevoerd, nadien gaan sociale economie organisaties verder in individueel maatwerk trajecten of in collectief maatwerk trajecten. Sociale tewerkstellingsonderneming (STO) is een erkenningsvorm voor deze organisaties die als hoofddoel hebben om werkgelegenheid te creëren voor personen met een arbeidsbeperking binnen de sociale economie.
De eigenheid van de lokale dienst wordt voorts verzekerd door een nieuw kader voor Aanvullende Lokale Dienstverlening (ALD) dat beschreven staat in het ondersteuningsdecreet voor de sociale economie.
Criteria voor de toepassing van ALD zijn
- sociale en welzijnsdiensten voor kwetsbare gebruikers of lokale activiteiten van algemeen belang aanbieden
- zich laagdrempelig en niet-institutioneel opstellen om geen regulier aanbod te verdringen
- samenwerkingsverbanden aanwenden om zich in te bedden in het socio-economische weefsel
- ontstaan in het kader van DAEB (diensten van algemeen economisch belang) om te beantwoorden aan sociale behoeften die niet of onvolledig zijn ingevuld
- zich nabij en toegankelijk opstellen om bij te dragen tot sociale cohesie
- bijdragen aan talentvalorisatie en competentieversterking om personen met een afstand tot de arbeidsmarktkansen te geven op een duurzame tewerkstelling op de arbeidsmarkt
De LDE situeert zich steeds binnen lokale, bovenlokale of Vlaamse bevoegdheden. Omwille van hun specifieke karakter, hun kostprijs en hun toegankelijkheid moeten de diensten aanvullend zijn op het bestaande reguliere dienstenaanbod.
Voorbeelden van deze diensten zijn:
- Aanvullende thuiszorg
- Buurtgerichte kinderopvang
- Vervoer- en boodschappendiensten
- Energiesnoeiers
- Fietspunten
- Sociale restaurants
- Klusdiensten
- Ecologisch groenonderhoud
- Onderhoud van fiets- en wandelpaden
- Buurtsport
- Preventieve gezinsondersteuning
- Huisbewaarders in sociale huisvesting
In Vlaanderen zijn 183 organisaties actief in de lokale diensteneconomie. Daar werken meer dan 2500 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt of mensen in de omkadering.